Κοιλιοκάκη

Η κοιλιοκάκη (celiac disease or non tropical sprue) είναι μια αυτοάνοση διαταραχή του λεπτού εντέρου που εμφανίζεται σε γενετικά προδιατεθειμένα άτομα όλων των ηλικιών από τη μέση βρεφική ηλικία. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν χρόνια διάρροια, αδυναμία ανάπτυξης (σε παιδιά), και κόπωση, αλλά αυτά μπορεί να απουσιάζουν, και συμπτώματα σε άλλα συστήματα οργάνων έχουν περιγραφεί.

Η κοιλιοκάκη προκαλείται από αντίδραση στη γλιαδίνη, μια προλαμίνη (πρωτεΐνη γλουτένη) που βρίσκεται στο σιτάρι, καθώς και σε παρόμοιες πρωτεΐνες που υπάρχουν στις καλλιέργειες της φυλής των Τριτικέων (Triticeae) (η οποία περιλαμβάνει και άλλα κοινά δημητριακά όπως κριθάρι, σίκαλη κ.α.)

Κατά την έκθεση του οργανισμού στη πρωτεΐνη γλιαδίνη, αυτή τροποποιείται από το ένζυμο τρανσγλουταμινάση, και το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά προκαλώντας μία φλεγμονώδη αντίδραση η οποία προκαλεί την περικοπή των λαχνών του λεπτού εντέρου (που ονομάζεται ατροφία των λαχνών). Αυτό παρεμποδίζει την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών, διότι οι εντερικές λάχνες είναι υπεύθυνες για την απορρόφηση. Στον οργανισμό ανιχνεύονται τότε αντι-γλιαδινικά αντισώματα (IgA AGA, IGG AGA). Η μόνη γνωστή αποτελεσματική θεραπεία είναι μία δια βίου δίαιτα χωρίς γλουτένη. Ενώ η ασθένεια προκαλείται από μια αντίδραση σε πρωτεΐνες σιταριού, αυτό δεν είναι το ίδιο όπως αλλεργία σίτου.

Αυτή η κατάσταση έχει διάφορα άλλα ονόματα, όπως τα εξής: εντεροπάθεια γλουτένης, εντεροπάθεια ευαισθησίας στη γλουτένη και δυσανεξία στη γλουτένη. Ο όρος κοιλιοκάκη προέρχεται από την ελληνική «κοιλιακός» («κοιλιακή χώρα»), και εισήχθη τον 19ο αιώνα, από αρχαία ελληνική περιγραφή της ασθένειας του Αρεταίου της Καππαδοκίας.

Συμπτωματολογία

Σοβαρή κοιλιοκάκη οδηγεί στα χαρακτηριστικά συμπτώματα όπως ωχρότητα, χαλαρά και λιπαρά κόπρανα (στεατόρροια) και απώλεια βάρους ή αδυναμία αύξησης βάρους(σε μικρά παιδιά). Τα άτομα με ήπια κοιλιοκάκη μπορεί να έχουν συμπτώματα που είναι πολύ πιο ελαφρά και εμφανίζονται σε άλλα όργανα εκτός του ίδιου του εντέρου. Είναι επίσης δυνατό να έχουν κοιλιοκάκη, χωρίς καθόλου συμπτώματα. Πολλοί ενήλικες με ελαφρά μορφή της νόσου έχουν μόνο κόπωση ή αναιμία.

Γαστρεντερικό σύστημα

Η διάρροια η οποία είναι χαρακτηριστική της κοιλιοκάκης είναι (χρόνια) ωχρή, ογκώδης, και δύσοσμη. Κοιλιακός πόνος και κράμπες, τυμπανισμός με κοιλιακή διάταση (πιστεύεται ότι οφείλεται σε ζυμωτική παραγωγή αερίου εντέρου) και στοματικά έλκη μπορεί να υπάρχουν. Καθώς το έντερο καθίσταται πιο κατεστραμμένο, ενδέχεται να αναπτυχθεί ένας βαθμός δυσανεξίας στη λακτόζη. Συχνά, τα συμπτώματα αποδίδονται στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και μόνο αργότερα αναγνωρίζονται ως κοιλιοκάκη. Ένα μικρό ποσοστό των ασθενών με συμπτώματα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου έχουν υποκείμενη κοιλιοκάκη, και έλεγχος για την κοιλιοκάκη συνιστάται για τα άτομα με συμπτώματα συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου.

Η κοιλιοκάκη οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο τόσο αδενοκαρκινώματος (καρκίνου του λεπτού εντέρου), όσο και λεμφώματος του λεπτού εντέρου (εντεροπάθεια – συνδεδεμένων Τ-κυττάρου λεμφώματος). Ο κίνδυνος εξουδετερώνεται με τη σωστή διατροφή. Μακροχρόνια και χωρίς θεραπεία ασθένεια μπορεί να οδηγήσει σε άλλες επιπλοκές, όπως ελκώδη φλεγμονή της νηστίδας (σχηματισμός έλκους του λεπτού εντέρου) και στένωση του εντέρου.

Δυσαπορρόφηση

Οι αλλαγές στο έντερο το καθιστούν λιγότερο ικανό να απορροφήσει τα θρεπτικά συστατικά, τα μέταλλα και τις λιποδιαλυτές βιταμίνες Α, D, Ε, και Κ.

  • Η αδυναμία να απορροφήσει τους υδατάνθρακες και τα λίπη μπορεί να προκαλέσουν απώλεια βάρους (ή αποτυχία ανάπτυξης / καχεκτική ανάπτυξη στα παιδιά) και κόπωση ή έλλειψη ενέργειας.
  • Η αναιμία μπορεί να αναπτυχθεί με διάφορους τρόπους: δυσαπορρόφηση σιδήρου μπορεί να προκαλέσει αναιμία ανεπάρκειας σιδήρου και φυλλικού οξέος και δυσαπορρόφηση βιταμίνης Β12 μπορεί να προκαλέσει μεγαλοβλαστική αναιμία.
  • Η δυσαπορρόφηση ασβέστιου και βιταμίνης D (και αντισταθμιστικά δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός) μπορεί να προκαλέσουν οστεοπενία (μειωμένη περιεκτικότητα σε ανόργανα άλατα των οστών) ή οστεοπόρωση (εξασθένιση των οστών και τον κίνδυνο των καταγμάτων αστάθεια).
  • Ένα μικρό ποσοστό έχει φυσιολογική πήξη λόγω ανεπάρκειας της βιταμίνης Κ και υπάρχει ελαφρώς κίνδυνος για ανώμαλη αιμορραγία.
  • Η κοιλιοκάκη συνδέεται επίσης με βακτηριακή υπερανάπτυξη του λεπτού εντέρου, το οποίο μπορεί να επιδεινώσει ή να προκαλέσει δυσαπορρόφηση δυσαπορρόφηση παρόλη τη συμμόρφωση στη θεραπεία.
Διάφορα

Η κοιλιοκάκη έχει συνδεθεί με έναν αριθμό προϋποθέσεων. Σε πολλές περιπτώσεις, δεν είναι σαφές εάν η γλουτένη-επαγόμενη στη νόσο του εντέρου είναι ένας αιτιολογικός παράγοντας ή αν οι συνθήκες αυτές μοιράζονται μια κοινή προδιάθεση.

  • Η IgA ανεπάρκεια είναι παρούσα στο 2,3% των ασθενών με κοιλιοκάκη, και με τη σειρά της, αυτή η κατάσταση προσφέρει μια δεκαπλάσια αύξηση του κινδύνου της κοιλιοκάκης. Άλλα χαρακτηριστικά αυτής της κατάστασης είναι ένας αυξημένος κίνδυνος μολύνσεων και αυτοάνοσης νόσου.
  • Ερπητοειδή δερματίτιδα. Αυτή η δερματική κατάσταση έχει συνδεθεί με ένα ένζυμο τρανσγλουταμινάσης στο δέρμα που προκαλεί στο λεπτό έντερο μεταβολές όμοιες με εκείνες της κοιλιοκάκης, και μπορεί να ανταποκριθεί σε απόσυρση γλουτένης, ακόμη και αν δεν υπάρχουν τα γαστρεντερικά συμπτώματα.
  • Αποτυχία ανάπτυξης και/ ή καθυστέρημένη έναρξη εφηβείας μπορεί να συμβεί ακόμη και χωρίς εμφανή συμπτώματα του εντέρου ή σοβαρό υποσιτισμό. Η αξιολόγηση της αδυναμίας ανάπτυξης περιλαμβάνει συχνά έλεγχο για κοιλιοκάκη.
  • Επαναλαμβανόμενες αποβολές και ανεξήγητη υπογονιμότητα.
  • Υποσπληνισμός (μικρό και υπολειτουργικός σπλήνας.Αυτό συμβαίνει σε περίπου ένα τρίτο των περιπτώσεων και μπορεί να προδιαθέτει σε λοίμωξη δεδομένου του ρόλου του σπληνός στην προστασία έναντι βακτηριδίων.
  • Μη φυσιολογικά αποτελέσματα εξετάσεων ήπατος.

Η κοιλιοκάκη σχετίζεται με έναν αριθμό άλλων παθολογικών καταστάσεων, πολλά από τα οποία είναι αυτοάνοσες διαταραχές: σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1, η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, η πρωτοπαθής χολική κίρρωση, και η μικροσκοπική κολίτιδα.

Μια πιο αμφιλεγόμενη περιοχή είναι μια ομάδα ασθενειών στις οποίες αντισώματα αντι-γλιαδίνης (μια παλαιότερη και μη-ειδική δοκιμασία για την κοιλιοκάκη) ενίοτε ανιχνεύονται, αλλά δεν μπορεί να αποδειχθεί νόσος του λεπτού εντέρου. Μερικές φορές, αυτές οι συνθήκες βελτιώνονται με την αφαίρεση της γλουτένης από τη διατροφή. Αυτό περιλαμβάνει παρεγκεφαλιδική αταξία, περιφερική νευροπάθεια, τη σχιζοφρένεια και τον αυτισμό.

Άλλοι σπόροι

Υποείδη σιταριού (όπως όλυρα, σιμιγδάλι και σιτάρι) και συναφών ειδών, όπως κριθάρι, σίκαλη, τριτικάλε και Kamut μπορούν επίσης να προκαλέσουν τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης. Μια μικρή μειονότητα των ασθενών με κοιλιοκάκη αντιδρούν επίσης στη βρώμη. Είναι πιο πιθανό ότι τα συμπτώματα που προκαλεί η βρώμη οφείλονται σε περιπτώσεις επιμόλυνσης με άλλα δημητριακά στα χωράφια ή στα κανάλια διανομής. Ως εκ τούτου, η βρώμη γενικά δεν συνιστάται. Ωστόσο, πολλές εταιρείες διασφαλίζουν την «καθαρότητα» βρώμης, και συνεπώς είναι ακόμα σε θέση να καταναλωθεί μέσω αυτών πηγών. Άλλα δημητριακά όπως το καλαμπόκι (αραβόσιτος), κεχρί, σόργο, teff, ρύζι, άγριο ρύζι και είναι ασφαλή για τους ασθενείς να τα καταναλώνουν, καθώς και μη δημητριακά, όπως ο αμάραντος, το κινόα ή το φαγόπυρο. Μη δημητριακά, πλούσια σε υδατάνθρακες τρόφιμα όπως οι πατάτες και οι μπανάνες δεν περιέχουν γλουτένη και δεν προκαλούν συμπτώματα.

Πηγή: el.wikipedia.org

staxia
Πού βρίσκεται η γλουτένη
Screen Shot 2017-03-31 at 8.54.52 πμ
Συμπτώματα, Διάγνωση & Θεραπεία. (Βίντεο από gluten.org)

 

 

(Visited 37 times, 1 visits today)

Αφήστε ένα σχόλιο

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *